درباره ابوجعفر محمد بن جریر طبری
تاریخ انتشار: ۲۰ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۹۴۲۲۸۸
ابوجعفر محمد بن جریر طبری در ۲۲۴ قمری در آمل دیده به جهان گشود، تحصیلات ابتدایی خود را در زادگاهش فرا گرفت. خود او در این باره می‌گوید: در هفت سالگی قرآن را حفظ کردم در هشت سالگی برای مردم نماز گزاردم و در ۹ سالگی پاره‌ای از احادیث را نگاشتم. وی بعد از ۱۲ سالگی برای ادامه تحصیل به ری که یکی از بزرگ‌ترین شهرهای ایران به شمار می رفت و از نظر آموزش علوم زمان سرآمد شهرهای دیگر بود، مهاجرت کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خدمت در عرصه فرهنگ و تمدن
آثار مهم و بسیاری از طبری به یادگار مانده است اما از میان آنها ۲ اثر به نام جامع‌البیان و تاریخ الرسل و الامم والملوک نقش بسیاری هم در آگاهی بخشی به مردم در ارتباط با تاریخ اسلام و ایران و هم در مشهور شدن این مورخ برجسته ایرانی در جهان دارند در ادامه به بررسی و اهمیت این آثار می پردازیم. طبری نخستین فرد در جهان اسلام بود که تاریخ را از سیره نویسی به تاریخ عمومی کشانید. او وقتی تاریخ الرسل و الملوک را می‌نویسد به طور کامل از اسطوره‌های دوره باستان ایران آغاز کرد. او تاریخ پیش از اسلام را با اطلاعات سودمندی که از خدای‌نامه و ترجمه عربی آن، یعنی سیرالملوک الفرس، به دست آورد، نگاشت. طبری اسطوره‌های ایران را از کیومرث که در اوستا از او یاد شده است، آغاز می‌کند و از او به عنوان نخستین آدم در تاریخ ایران باستان یاد می‌کند. طبری چون به تاریخ هجرت پیامبر اکرم (ص) می رسد، شیوه تاریخ نویسی را به سال‌نگاری(کرونولوژی) تغییر می‌دهد و رویدادهای هر سال را از سال‌های دیگر جداگانه می نویسد و چون رخدادهای سالی به پایان رسید به اتفاق های سال پس از آن می‌پردازد. به همین ترتیب پیش می رود تا به ۳۰۲ قمری می‌رسد. در فاصله روایت سیره نبوی تا سال ۳۰۲ قمری از غزوه‌های پیامبر، رویدادهای پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، جنگ‌های جمل و صفین، تاریخ امویان و سرانجام عباسیان را می‌نگارد.
تاریخ الرسل و الملوک که با نام تاریخ طبری شناخته می‌شود به زبان عربی نوشته شده است. طبری برای خلق این اثر از ۴۸ سالگی شروع به گردآوری نسخه‌های پراکنده و سفرنامه‌ها کرد و از ۶۵ سالگی به طور مستمر در بغداد یادداشت‌های پراکنده خود را به مدت ۲۳ سال تنظیم و قبل از مرگش آن را به پایان رساند. این اثر سبب شد، حجم بسیاری از نقل‌های تاریخی محفوظ بماند البته این بدان معنا نیست که روایات طبری تنها به جمع‌آوری منابع شفاهی پرداخته بلکه وی انبوهی از کتاب‌های پیشینیان را در اختیار داشته و با استفاده از اجازه روایتی یا امثال آن، بدون آن که نامی از کتاب به میان آورد، به طریق مسند و با یاد نام مشایخ خود، از آن کتاب‌ها نقل می‌کند.
اهمیت و ویژگی‌های تاریخ طبری
طبری در کتاب تاریخ الرسل و الامم والملوک در نقل روایی، نقل‌های مختلفی را از یک حادثه با اسناد مختلف می‌آورد. این شیوه، فرصت لازم را در اختیار محقق قرار می‌دهد تا دیدگاه‌های متفاوت را درباره یک حادثه به دست آورده و با توجه به روش‌های علمی، در پیرامون آنها به تحقیق بپردازد، همچنین طبری به دلیل بینش خاص تاریخی که داشته است، تفصیل بسیار راجع به حوادث آورده و در موارد متعددی، این تفصیل ها در هیچ ماخذ دیگری نیامده است. مطالب این اثر در خصوص آداب و رسوم قوم‌ها و ملت‌ها گنجینه‌ای سرشار به شمار می رود و از لحاظ بررسی وضعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در دوران اسلامی از منبع‌های مهم برای اهل پژوهش و مطالعه است. با این حال باید گفت که جنبه‌های اعتقادی، انگیزه اصلی طبری در تدوین تاریخ عمومی او بوده است. از آن رو، تاریخ طبری سرشار از ملاحظه‌های فقیهانه است و پیوسته بر سر آن است که از شرع دفاع کند و با گمراهی به نبرد بپردازد. مسعودی درکتاب مروج الذهب درباره طبری می‌نویسد: تاریخ ابوجعفر محمد بن جریر از همه تاریخ‌ها برتر و بر همه کتاب‌های نوشته شده در تاریخ فزونی دارد.
برای نخستین بار ابوعلی بلعمی به دلیل اهمیت کتاب تاریخ طبری در ۳۵۲ قمری آن را به فارسی ترجمه کرد این ترجمه را ملک الشعراء بهار و پروین گنابادی در ۲ جلد به چاپ رساندند که تنها تاریخ انبیاء و ملوک را تا تاریخ فرس شامل می‌شد، پس از آن ادامه تاریخی بلعمی تا خلافت المستمر بالله در ۱۳۷۳ خورشیدی چاپ شد. بدین‌ترتیب اکنون کتاب تاریخنامه طبری در پنج جلد به چاپ رسیده و این اثر گرانقدر در اروپا هم ترجمه شده است. نخستین بار توماس ارپینیوس خاورشناس هلندی خلاصه تاریخ طبری را به زبان لاتین ترجمه و اروپاییان را با طبری آشنا کرد. سپس در سده نوزدهم میلادی زوتنبرگ تاریخ طبری را به زبان فرانسه در چهار جلد در پاریس به چاپ رساند. نولدکه خاورشناس آلمانی نیز بخش ساسانیان تاریخ طبری را به آلمانی ترجمه کرده است.
محتوا جامع‌البیان عن تاویل القرآن
از دیگر آثار برجسته و تاثیرگذار وی که مورد توجه قرار گرفت، کتاب جامع‌البیان عن تاویل القرآن بود، این اثر نخستین تفسیر قرآن است که به همه آیه‌ها می‌پردازد. از این رو برخی از آن با نام تفسیر کبیر یاد می‌کنند و طبری را پدر تفسیر می‌خوانند. در این کتاب طبری ابتدا مقدمه ای در خصوص مسایل مرتبط با قرآن می نویسد، سپس تفسیر را با روشی خاص آغاز کرده و با هماهنگی مطلوبی در این روش، تفسیر را تا واپسین سوره ادامه می دهد. طبری ابتدا آیه یا آیاتی از قرآن را انتخاب می کند و با عنوان «القول فی تأویل قوله تعالی» و تعابیری از این دست، به تفسیر آن پرداخته و می کوشد تا دیدگاه خود را بیان کند. سپس به بحث در تبیین مفهوم و مدلول آیه می پردازد و در این راستا به طرح مباحث مربوط به لغت، نحو و قرائات، شأن نزول آیه، مسایل فقهی و جز آنها اهتمام می ورزد. آنگاه در هریک از این مباحث شواهد شعری از شاعران عرب جاهلی و اسلامی را می آورد.
کتاب وقف از دیگر آثار وی به شمار می رود که اطلاعاتی در خصوص نظر دانشمندان و فقیهان مسلمان تا زمان مولف در اختیار خواننده قرار می دهد و همچنین کتاب الفضایل که دربردارنده زندگی خلفای راشدین و اثبات و درستی حدیث غدیر بود و آن را با ذکر فضایل حضرت علی (ع) به پایان رساند از دیگر آثاری محسوب می شوند که دارای اهمیت فراوانی هستند. این مورخ پرآوازه اختلاف الفقهاء (آراء فقهای اربعه)، صریح السنة، تهذیب الآثار، حدیث الهیمان، رسالة البصیر فی معالم الدین، العقیدة و القراءات را هم به نگارش درآورد و اینگونه برای روشنگری و تبیین تاریخ اسلام و ایران، آثار و تالیفات گرانقدری به یادگار گذاشت.
خاموشی
سرانجام این مورخ برجسته در شوال ۳۱۰ قمری در بغداد دیده از جهان فروبست و در همان جا به خاک سپرده شد.
منابع:
۱- بلعمی، ابوعلی. ترجمه تاریخ طبری. با مقدمه و حواشی به اهتمام محمد جواد مشکور. انتشارات خیام، ۱۳۳۷.
۲- شاکری، سیمین‌دخت «مبانی تفسیرنگاری طبری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، نشریه:علمی - پژوهشی مقالات و بررسی‌ها، پاییز و زمستان ۱۳۸۳، شماره ۷۶ (دفتر اول)، (۲۲ صفحه، از ۸۱ تا ۱۰۲).
برچسب‌ها کتابخانه ایرنا دانشنامه پیامبر اکرم مصر تاریخ نویسنده ایران بغدادمنبع: ایرنا
کلیدواژه: کتابخانه ایرنا دانشنامه پیامبر اکرم کتابخانه ایرنا دانشنامه پیامبر اکرم مصر تاریخ نویسنده ایران بغداد اخبار کنکور تاریخ طبری کتاب ها محمد بن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۹۴۲۲۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سمنان چگونه پایتخت کتاب ایران شد؟
بدون شک انتخاب شهر سمنان به عنوان هشتمین پایتخت کتاب ایران یکی از مهم‌ترین رخدادهای فرهنگی این شهر و حتی استان در سال‌های اخیر بوده است. اما نکته قابل توجه در این زمینه نقش پررنگ مردم و سازمان‌های مردم نهاد در کسب است عنوان برای شهر سمنان است.
به اشتراک بگذارید: https://tn.ai/3079381 درباره ما ارتباط با ما آرشیو اخبار ؛ جدیدترین اخبار لحظه به لحظه امروز پیوندها بازار پربیننده‌ترین اخبار قیمت ارز و طلا لیگ ایران و جهان ما را دنبال کنید: RSS تلگرام اینستاگرام توییتر آپارات سروش آی‌گپ گپ بله روبیکا ایتا
All Content by Tasnim News Agency is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
تداوم بارندگیها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش مییابد